تاریخ انتشار : چهارشنبه 21 آبان 1404 - 13:17
کد خبر : 134836

✍️الهام فخاري؛ روان‌شناس

برای واقعیت‌ها باید برنامه داشت و نه فقط واکنش

برای واقعیت‌ها باید برنامه داشت و نه فقط واکنش
کمبود آب و نبود بارش پاییزی یک واقعیت است که باید همه متناسب با شرایط خشکسالی روش و رفتارهایمان را تنظیم می‌کردیم. ولی آیا هر واقعیت از خشکسالی تا بارش سنگین، بحران است یا بحران می‌شود؟ کم‌آبی و در اصل، دوره‌ خشکسالی و کم‌بارشی یک واقعیت است که علم آب‌وهواشناسی و سامانه‌ها و فناوری‌های روز، آن را پیش‌بینی‌پذیر کرده‌اند. آگاهی از نشانه‌ها و توجه به روندها یعنی به ‌موقع و درست دیدن واقعیت، چه ترسالی و چه خشکسالی و در پی آن، تدبیر و تدارک و برنامه‌ریزی. اما رفتار ما در این کشور چگونه است؟ کم‌کم در برابر همه رخدادها و واقعیت‌ها، بحران‌زده رفتار می‌کنیم.

جارستان: کمبود آب و نبود بارش پاییزی یک واقعیت است که باید همه متناسب با شرایط خشکسالی روش و رفتارهایمان را تنظیم می‌کردیم. ولی آیا هر واقعیت از خشکسالی تا بارش سنگین، بحران است یا بحران می‌شود؟ کم‌آبی و در اصل، دوره‌ خشکسالی و کم‌بارشی یک واقعیت است که علم آب‌وهواشناسی و سامانه‌ها و فناوری‌های روز، آن را پیش‌بینی‌پذیر کرده‌اند. آگاهی از نشانه‌ها و توجه به روندها یعنی به ‌موقع و درست دیدن واقعیت، چه ترسالی و چه خشکسالی و در پی آن، تدبیر و تدارک و برنامه‌ریزی. اما رفتار ما در این کشور چگونه است؟ کم‌کم در برابر همه رخدادها و واقعیت‌ها، بحران‌زده رفتار می‌کنیم.

 

هم مردم و هم مدیریت کلان تا خرد کشور باید بیاموزند که نشانه‌های قابل پیش‌بینی را نادیده نگیرند، به تعویق و تأخیر نیندازند و از مهارت‌های تفکر و تحلیل استفاده کنند. سازمان بهداشت جهانی(WHO) بحران را «هر وضعیت یا رخدادی که پدیدآورنده‌ خطر جدی برای بهداشت، امنیت یا رفاه عمومی شود و نیاز به واکنش فوری دارد» تعریف می‌کند. این تعریف گویای آن است که بحران‌ها وضعیت‌هایی هستند که برای سلامت و امنیت جامعه، جمعیت یا محیط‌زیست خطر و تهدید جدی ایجاد می‌کنند و نیازمند اقدام فوری و اثربخش از سوی نهادها و سازمان‌های مسئول‌اند.

 

باید توجه داشت که نقش دولت‌ها با نقش مردم یکی نیست. تاب‌آوری سازنده و یافتن فرصت در دل تهدیدها حاصل همکاری آگاهانه‌ حکومت و مردم است. تفاوت در هوش مدیریتی، مهارت‌های اجرایی و توان مدیریت بحران است که سرنوشت کشورها را رقم می‌زند. برخی افراد، خانواده‌ها و گروه‌ها در بحران می‌کوشند با آگاهی بیشتر، بازسنجی وضعیت و تغییر راهبردها از ژرف‌تر شدن بحران جلوگیری کنند.

 

اجرای چنین برنامه‌ای، وظیفه‌ دولت و نهادهای عمومی مانند شهرداری‌هاست. مردم وقتی ببینند که برای کاهش آسیب و چاره‌جویی، اقدام هماهنگ و سنجیده‌ای در حال انجام است، همراهی می‌کنند. این برنامه باید شامل آموزش، آگاه‌سازی، مهارت‌آموزی و توان‌افزایی عمومی باشد. باید با صدای بلند تأکید کرد: منافع مردم، شرایط کشور و مسائل سرزمینی جای آزمون و خطا، تعارف و مماشات در برابر ناکارآمدی نیست.

 

کم‌آبی مگر ناگهانی پدید آمده؟ مگر پیش‌بینی‌پذیر نبوده؟ مگر سازوکار و تدارک نداشته؟ در سرزمینی که نسل‌های پیشین از نزدیک به ۷ هزار سال پیش، کاریز (قنات) و در کنار آن ساعت آبی و آسیاب آبی را به ‌عنوان سازه‌های هوشمندانه‌ مدیریت آب ساختند و گسترش دادند، چگونه است که در چند دهه‌ اخیر همه‌ آن سازوکارهای سازگار با زیست‌بوم کنار گذاشته شد و با شتاب، هر آنچه نباید به سرزمین تحمیل شد و امروز نامش را بحران گذاشته‌ایم؟ این بیش از آنکه سختی و تندی طبیعت باشد، بحران‌سازی انسانی یک قرن اخیر است.

 

ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰
  • نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
  • نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.